فناوري اطلاعات و ارتباطات كشور براي مديريت بحران آماده نيست

ادعاي پايداري شبكه‌هاي ICT كشور با زلزله فرو ريخت

پايه هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات كشور به دليل آماده نبودن زيرساخت هاي ارتباطي كشور و عدم بكارگيري برنامه هاي پدافند غيرعامل در شبكه، همراه با زلزله شهرها و روستاهاي آذربايجان شرقي لرزيد

پايه هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات كشور به دليل آماده نبودن زيرساخت هاي ارتباطي كشور و عدم بكارگيري برنامه هاي پدافند غيرعامل در شبكه، همراه با زلزله شهرها و روستاهاي آذربايجان شرقي لرزيد.

به گزارش عصر ارتباط، درحالي كه استفاده از ICT به عنوان ابزاري براي پر كردن خلاءهاي مديريت بحران در دنيا تلقي مي‌شود و بهره‌برداري از كاربردهاي آن در زمان و بعد از بحران نقش مهمي را ايفا مي‌كند اما اين خلا‌ءها با ناپايداري اخير شبكه ارتباطي كشور بيش از پيش خودنمايي كرد.

وقوع حوادث غيرمترقبه در كشور همچون زلزله اخير روستاهاي استان آذربايجان شرقي حاكي از آن است كه فناوري اطلاعات و ارتباطات كشور براي مديريت بحران هنوز آماده نيست و برگزاري كنفرانس مديريت بحران در خرداد ماه گذشته و اختصاص يك نشست تخصصي به نقش حاكميتي وزارت ارتباطات در كاهش آسيب‌پذيري ناشي از حوادث غيرمترقبه هنوز نمايشي بيش نيست و راه زيادي تا بلوغ ICT در مديريت بحران پيش رو است.

ترافيك بالا شبكه مخابراتي را از پاي درآورد

شبكه‌هاي تلفن همراه و ثابت كشور نخستين شبكه‌هايي هستند كه در مواقع بحران براي برقراري تماس مورد استفاده قرار مي‌گيرند اما به دليل افزايش ترافيك شبكه با اختلال مواجه مي‌شوند و عليرغم ادعاي پايداري‌شان در زلزله اخير حتي تماس با مشتركان آسيب‌ديده امكان‌پذير نبود.

گرچه محمد فرقاني مديرعامل شركت مخابرات آذربايجان شرقي در همان ساعات اوليه پس از وقوع زلزله در اين استان از پايداري شبكه و ادامه فعاليت آن بدون قطعي خبر داده بود اما خبرنگار ما ضمن تماس‌هاي مكرر با ايشان موفق به برقراري تماس تلفني نشد و هر بار شبكه همراه اول در اين استان پيغام در دسترس نبودن مشترك مي‌داد.

مشتركان تبريزي نيز با توئيت‌ها، كامنت‌‌ها و پست‌هاي خود در اينترنت از قطعي اين شبكه خبر دادند كه امكان تماس با آن وجود نداشت.

از سوي ديگر، ايرانسل هم با اجراي طرح برنامه‌هاي پدافند غيرعامل با عنوان پايداري شبكه در شرايط اضطراري در ساعت نخست وقوع حادثه با اختلال در شبكه به دليل ترافيك بالاي مكالمات مواجه شد. اختلالاتي از همان نوع كه هيچگاه شبكه تلفن همراه كشور براي ميزباني تماس‌ها در مواجهه با افزايش يكباره ترافيك آماده نيست.

همچنين در ميان ادعاي شركت مخابرات مبني بر برقراري مكالمات اما صمدي‌راد مدیرکل پزشکی قانونی استان آذربایجان شرقي در نخستين روز وقوع حادثه اعلام كرد كه به علت اختلال در ارتباط تلفنی دسترسی به آخرین آمار اکیپ‌های پزشکی قانونی با دشواری میسر می‌شود.

برق رفت، زيرساخت خوابيد

قطع برق منطقه زلزله‌ديده يكي از دلايل اختلال در اين شبكه بود كه اپراتورها به سختي توانستند از انرژي پشتيبان استفاده كنند و همين موضوع به ادامه قطعي شبكه آنها دامن زد.

شركت ارتباطات زيرساخت نيز كه مسوول برقراري ارتباطات زيرساخت كشور است و اعلام كرده هيچ قطعي در شبكه خود نداشته در همين زمان با قطعي سه ساعته لينك‌هاي خود مواجه شده بود و همين امر بر ناپايداري شبكه زيرساخت ارتباطي كشور دامن زد.

در همين زمان برخي شركت‌هاي اينترنتي از پايداري شبكه خود اما كاهش شديد مصرف پهناي باند در اين استان خبر دادند.

در زمان قطعي و اختلال تلفن‌ها برخي از كاربران اين منطقه از طريق شبكه‌هاي اجتماعي زنده بودن خود را اعلام كردند و خبر دادند كه گرچه نمي‌توانند از طريق تلفن موضوع سلامتي خود را به خانواده‌ها و دوستان اطلاع بدهند اما مي‌توانند از طريق شبكه‌هايي همچون توئيتر سلامتي خود را به گوش دنيا برسانند.

سازمان‌هاي امدادي به موقع نرسيدند

گرچه يكي از وظايف سازمان پدافند غيرعامل برنامه‌ريزي براي مديريت اين بحران‌ها است اما در طول حادثه هيچ اطلاع‌‌رساني در اين مورد نكرد و حتي دستورالعمل ضرب‌العجلي از سوي آن صادر نشد تا به يكي از حداقل وظايف خود در اين دوره بحران عمل كند. انتشار يك خبر از ويراني روستاها تنها خبري بود كه در اين باره روي سايت اين سازمان قرار گرفت تا نشان دهد تمركز اصلي آن روي حملات سايبري و نه موقعيت‌هاي فيزيكي است.

صدا و سيما نيز كه خود را متولي صوت و تصوير مي‌داند و اطلاع‌رساني برحسب قانون در صدر وظايف آن قرار دارد اما به ندرت به اين ماجرا پرداخت و وبلاگ‌ها، سايت‌‌هاي اينترنتي و شبكه‌هاي اجتماعي در اين زمينه سردمدار بودند و جلوتر از بقيه اطلاع‌رساني كردند.

وب‌سايت ستاد جمعيت هلا‌ل احمر نيز به اطلاع‌رساني قطره‌چكاني اكتفا كرد و درحالي كه روز نخست خبري از ماجراي زلزله و انتشار فراخوان براي همكاري مردم خبري نبود، از سفرهاي بديهي برخي مقامات كشوري براي همدردي به اين استان خبر مي‌داد و در نهايت در برابر اقدام خودجوش مردم براي كمك‌رساني نسبت به انتشار خبري براي سازماندهي كمك‌ها اقدام كرد و سايت اين سازمان هم نتوانست به صورت منسجم نسبت به مديريت شرايط اقدام كند و موجب شد سيل كمك‌هاي انفرادي به اين استان سرازير شود.

در اين ميان سازمان انتقال خون فراخواني براي خون‌گيري از مردم و رساندن آن به نيازمندان در شهرها و روستاهاي زلزله‌زده منتشر كرد اما عدم به روز بودن اين سايت بسياري را با سردرگمي مواجه كرد. عدم به روز بودن نشاني، شماره تلفن و ساعت‌هاي كاري مراكز اهداي خون موجب شد تا سيل مشتاقاني كه براساس فراخوان‌هاي مردمي به سازمان انتقال خون مراجعه كرده بودند، با سردرگمي مواجه شوند.

عدم هماهنگي و تعامل اوليه سازمان‌ها، نهادها و اپراتورهاي كشور در آخرين بحران كه انتظار مي‌رفت حداقل شبكه ICT كشور خود را براي آن آماده كرده باشد، نشان داد كه هنوز كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در مواقع بحران در كشور ناتوان است.