تيترآنلاين - شنيدن نام موادمخدر براي خيلي‌ها چنان حس بدي را به همراه دارد که حتي از پيگيري اخبار آنها هم اکراه دارند. درست به همين دليل اغلب ما اطلاعات ناقص و گاه اشتباهي را در مورد سوءمصرف مواد و حواشي آنها داريم. با وجود اين گاهي حتي اين اشتباه محاسباتي در مورد «چيزهاي نفرت‌انگيز» به کارشناسان و متخصصان هم سرايت مي‌کند...

به گزارش سلامت، کميته علمي مستقل داروهاي بريتانيا (ISCD) هفته گذشته با اعلام نتايج آخرين بررسي‌هاي خود بار ديگر باورهاي رايج در مورد انواع گوناگون موادمخدر را به چالش کشيد.

در نتايج اين بررسي آمده که حتي محافل دانشگاهي هم سال‌هاست که در مورد ميزان آسيب موادمخدر در مقايسه با سيگار و الکل ديدگاه‌هاي نادرستي را بيان کرده‌اند.

در بررسي‌هاي کميته علمي مستقل داروهاي بريتانيا، اين حقيقت آشکار شده است که با در نظر گرفتن معيارهاي جديد، مصرف الکل مي‌تواند براي فرد و اطرافيان‌اش حتي از مصرف هرويين و کراک نيز خطرناک‌تر باشد. در ماه‌هاي اخير کميته علمي مستقل داروهاي بريتانيا با همکاري مرکز پايش سوءمصرف مواد اتحاديه اروپا (EMCDDA) ضوابط تازه‌اي را به معيارهاي سنجش ميزان خطر مصرف موادمخدر افزودند و پس از آن به نتايجي دست يافتند که چندان با باورهاي رايج همخواني نداشت.

نتايج مطالعات جديد
براساس مطالعات جديدي که نتايج آن در نشريه معتبر لانست به چاپ رسيده است، الکل خطرناک‌ترين ماده مصرفي است و پس از آن هرويين و کراک در رتبه‌هاي دوم و سوم طبقه‌بندي شده‌اند. در اين بررسي‌ها قرص‌هاي اکستازي در مقام هشتم مواد خطرناک‌ جاي گرفته‌اند. پروفسور ديويد نات، مدير کميته علمي مستقل داروهاي بريتانيا پس از چاپ مقاله خبرساز اين مرکز در مجله لانست هفته گذشته در يک نشست خبري گفت: «ما تا امروز از ميزان خطري که الکل سلامت جامعه‌مان را تهديد مي‌کند به اندازه کافي آگاهي نداشتيم. بنابراين کاهش آسيب‌هاي ناشي از مصرف الکل بايد به راهبردي اساسي و ضروري در سيستم‌هاي بهداشتي ما تبديل شود.» دکتر نات معتقد است که سيستم‌هاي طبقه‌بندي رايج براي تعيين ميزان خطر موادمخدر گوناگون چندان با واقعيت‌هاي جامعه همخواني ندارد. به عنوان نمونه مصرف الکل و تنباکو در اغلب کشورهاي غربي و از جمله بريتانيا براي افراد بالغ منعي ندارد. در عوض مصرف حشيش و LSD در اغلب کشورها با محدوديت‌هاي قانوني فراواني همراه است؛ چنانکه حتي حمل مقادير اندکي از اين مواد هم مي‌تواند به حبس و زنداني شدن فرد بينجامد. دکتر نات با اشاره به اين موضوع‌ها، سيستم‌هاي نظارتي را ناقص مي‌داند و مي‌گويد: «واقعا حيرت‌آور است که 2 ماده قانوني يعني الکل و سيگار در صدر مواد آسيب‌زا قرار دارند. به عبارت ديگر آسيب‌هاي ناشي از مواد قانوني خطرآفرين بيش از مواد غيرقانوني که نباشد کمتر از آنها هم نيست.» البته اظهارنظرهاي دکتر نات پيش از اين هم موج خبري گسترده‌اي را به راه انداخته بود. مدير کميته علمي مستقل داروهاي بريتانيا سال قبل هم در گيرودار انجام پروژه تحقيقاتي اين مرکز در يک گفت‌وگوي خبري اعلام کرده بود که حشيش کم‌خطرتر از الکل است. اين اظهارنظر دکتر نات چنان براي او گران تمام شد که سرانجام به استعفايش از رياست شوراي مشورتي سوءمصرف مواد در دولت بريتانيا انجاميد.

آمارهاي تلخ
براساس آمارهاي سازمان جهاني بهداشت سالانه 5/2 ميليون نفر به دليل عوارض گوناگون مصرف الکل جان مي‌سپارند. عوارضي که طيف گوناگوني از مشکلات جسماني و رواني را شامل مي‌شود. از بيماري‌هاي قلبي و گوارشي گرفته تا ابتلا به سرطان‌هاي گوناگون و سرانجام خودکشي و تصادف‌هاي مرگبار. به عبارت ديگر سالانه نزديک به 4 درصد موارد فوت در جهان به طور مستقيم يا غيرمستقيم با الکل مرتبط هستند و اين ماده به عنوان سومين عامل خطرزا براي مرگ زودهنگام و ناتواني‌هاي جسمي و رواني در جهان به شمار مي‌آيد.


حال همچنان اين سوال باقي است كه چرا در تقسيم‌بندي‌هاي گذشته الكل آنچنان كه بايد خطرناك تلقي نمي‌شد. دكتر نات دليل اين اختلاف را ناكارآمدي معيارهاي پيشين مي‌داند اما دستگاه جديد سنجش دكتر نات و همكارانش بر پايه يك نظام چند عاملي استوار است. در اين سيستم جديد ارزشيابي 9 معيار براي آسيب‌هايي كه مصرف يك ماده مشخص به فرد وارد مي‌كند و 7 معيار براي آسيب‌هايي كه به اطرافيان وارد مي‌شود در نظر گرفته شده است. معيارهاي آسيب‌رسان به فرد مصرف‌كننده مواردي همچون مرگ ناشي يا مرتبط با مصرف ماده، آسيب به سلامت جسماني، وابستگي به ماده و كاهش روابط اجتماعي فرد را شامل مي‌شود. از سوي ديگر معيارهاي آسيب‌‌رسان مربوط به اطرافيان مواردي ديگري مانند خشونت، آسيب به محيط اطراف، مشكلات خانوادگي و هزينه‌ها و تبعات اقتصادي و اجتماعي را دربرمي‌گيرد. حال بر اساس اين دستگاه سنجش هر يك از مواد مورد بررسي قرار مي‌گيرند و از صفر تا 100 امتيازدهي مي‌شوند. بر اساس ارزيابي‌هاي تيم دكتر نات الكل با 72 امتياز منفي خطرناك‌ترين ماده براي سلامتي انسان‌هاست و پس از آن با يك فاصله معنادار هرويين با 55 امتياز منفي قرار گرفته است. در اين رده‌بندي كوكايين با 33 امتياز منفي و تنباكو با 26 امتياز منفي در رتبه‌هاي سوم و چهارم قرار دارند. سرانجام اينكه آمفتامين‌ها با 23 امتياز منفي و حشيش با 20 امتياز منفي، بنزوديازپين‌ها با 15 امتياز منفي، متادون و اكتسازي با 14 امتياز منفي به ترتيب در رتبه‌‌هاي بعدي جاي گرفته‌اند.