ايراني‌ها لزومي براي مطالعه نمي‌بينند
رضا فرخي
جوان , 8 مهر 1392 ساعت 1:06
سرانه مطالعه شش دقيقه در روز از آن دست آمارهايي است كه در جهان امروز و عصر فرهنگ و رسانه براي جامعه ايراني چندان مناسب نيست
ماجراي سرانه مطالعه در ايران از آن دست مسائلي است كه هر چند هفته يكبار با شكلي به ظاهر جديد در رسانه‌ها مورد بررسي قرار مي‌گيرد؛ موضوعي كه به باور سيل عظيمي از كارشناسان مسئله بسيار مهمي است و خيلي از مشكلات و مصايب اجتماعي جامعه ايران در صورت حل شدن اين موضوع خود به خود برطرف مي‌شود.
سرانه مطالعه شش دقيقه در روز از آن دست آمارهايي است كه در جهان امروز و عصر فرهنگ و رسانه براي جامعه ايراني چندان مناسب نيست. چند هفته پيش هم در همين باره و با تمركز بر موضوع مطبوعات مناظره‌اي در شبكه اول سيما، با حضور اهالي رسانه‌ها برگزار شد؛ مناظره‌اي كه در آن برخي نكات برجسته و علت‌هاي بحران فروش مطبوعات در جامعه ايران مطرح گرديد.
قصه‌اي كه فقط براي ايراني‌ها صادق است!
در اين ميان برخي نكات مهم در اين مناظره از ذهن حاضران دور ماند. از جمله اينكه چرا در بسياري از كشورهاي اروپايي كه رسانه‌هاي مجازي گسترش يافته‌اند هنوز فروش روزنامه‌هاي چاپي بسيار بالاست و حتي برخي از آنها روز به روز بيشتر مي‌فروشند.
اين در حالي است كه در اين كشورها سطح سرعت اينترنت بسيار فراتر از كشور ما قرار دارد و به نوعي بسياري از شهروندان مي‌توانند از طريق رسانه‌هاي مجازي اخبار و اطلاعات را كسب كنند. با تمام اين موارد باز هم هنوز در بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته بخش قابل توجهي از رسانه‌ها روزنامه و به طور كلي رسانه‌هاي مكتوب هستند؛ رسانه‌هايي كه اين روزها در جامعه ايراني با مشكلات جدي روبه‌رو شده‌اند. در بسياري از كشورهاي غربي، فروش رسانه‌ها به اندازه‌اي است كه بخش خصوصي به شدت براي سرمايه‌گذاري در اين بخش تحريك مي‌شود.
پيمان حيدريان، كارشناس رسانه در اين باره با اشاره وحشتناك بودن سرانه مطالعه در ايران مي‌گويد: گسترش رسانه‌هاي مجازي با توجه به تجربيات جهاني نمي‌تواند نقش مؤثري در كاهش تيراژ رسانه‌هاي مكتوب داشته باشد. در فرانسه، انگلستان و امريكا و بسياري از كشورهاي اروپايي ديگر به رغم سرعت‌هاي فوق‌العاده و ارزان اينترنت كه در اختيار شهروندان قرار مي‌گيرد، هنوز هم شهروندان به شدت از روزنامه‌ها استقبال مي‌كنند، به طوري كه جامعه واقعاً خواهان ادامه فعاليت اين رسانه‌هاست و دائماً سعي مي‌كند به هر نحو ممكن هر روز از محتواي اين روزنامه‌ها بهره ببرد.
وقتي جامعه ايران پرستيژ فرهنگي خود را مي‌بازد
صحبت‌هاي اين كارشناس در حالي است كه در سال‌هاي اخير چه روزنامه‌ها و چه فعالين حوزه چاپ در آستانه جدي ورشكستي قرار گرفته‌اند. بخشي از آنها رو به تعطيلي است و برخي ديگر تعطيل شده‌اند. فراموش نكنيم كه تيراژ پايين روزنامه‌ها در جهان امروز دقيقاً در تناقض با پرستيژهاي جهاني براي جامعه است. اين رقم سرانه مطالعه در جامعه ايراني در شرايطي رخ مي‌دهد كه اولاً جامعه ايران، جامعه بسيار جواني محسوب مي‌شود و ثانياً اين قشر جوان بدنه اصلي تحصيلكردگان جامعه را تشكيل مي‌دهند، ضمن اينكه به هر صورت ديگر اقشار جامعه ايران هم به مطالعه مطبوعات و روزنامه‌ها نياز دارند. پيمان حيدريان، كارشناس امور فرهنگي در اين‌باره خاطرنشان مي‌سازد: جامعه ايران از چند بعد از اين موضوع غفلت كرده است، هر چند جامعه ايراني امروز با برخي مشكلات معيشتي دست و پنجه نرم مي‌كند اما اين علتي براي اين حجم پايين مطالعه سرانه نيست. فراموش نكنيم كشورهايي مانند آلمان و ژاپن كه روزگاري به علت‌هاي جنگ به زير خط فقر رفتند، توانستند از طريق افزايش سطح مطالعه خود دوبار جامعه‌سازي كنند و در اثر كار و تلاش به پيشرفت دست پيدا كنند. در واقع حاصل مطالعه‌هاي گسترده چه مطبوعات و چه كتاب و ديگر محصولات فرهنگي و مكتوب پيشرفت خواهد بود. همه جامعه بايد بداند كه در صورت فراموشي اين فرهنگ جامعه به نقطه مطلوب نمي‌رسد.
سرانه مطالعه در يانكي‌ها و چشم‌بادامي‌ها و پيشرفت!
حيدريان، استاد دانشگاه و پژوهشگر فرهنگي در ادامه عنوان مي‌كند: هر فرد در لندن روزانه 70 دقيقه مطالعه دارد. طبيعي است كه شهروندان در چنين جامعه‌اي سعي دارند خود را از همه ابعاد رشد دهند. در واقع اين آمار نشان مي‌دهد كه اعضاي اين جامعه نسبت به جزءجزء جامعه دغدغه دارند. در سوي مقابل آمار بد فروش مطبوعات در جامعه ايران نشان از بي‌تفاوتي شهروندان در جامعه دارد. روزنامه‌ها ريه‌هاي جامعه هستند و بي‌تفاوتي به خواندن آنها يعني پيشروي به سمت سرطان اجتماعي!
در اين بين نكته جالب اينجاست كه طبق آمارها تيراژ روزنامه در كشوري مانند هند و پاكستان از ايران بيشتر بوده و اين مسئله حتي در مناظره‌اي ميان اصحاب رسانه در شبكه اول مطرح شد، كما اينكه بسياري از شهروندان ايراني پس از شنيدن اين موضوع از رسانه ملي بسيار تعجب كردند چراكه براي برخي از اعضاي جامعه ايراني بالا بودن فروش محصولات مطبوعاتي در پاكستان را كمي عجيب مي‌دانند.
از علاقه به اخبار موثق در خارج تا اينترنت‌بازي ايرانيان
پيمان حيدريان، كارشناس فرهنگي در اين باره با اشاره به موضوع مطالعه و خواست اجتماعي بر اين باور است كه جامعه براي رشد سرانه مطالعه خود به ويژه در مطبوعات بايد يك عزم جدي داشته باشد. اين عزم جدي به اين معناست كه اكثريت جامعه تصميم گرفتند روزانه خود را به‌روز كنند، به تعبيري ديگر مي‌خواهند از قيد و بند عوام بودن و گرفتار بودن در چنبره بيسوادي رهايي يابند، ضمن اينكه وقتي سرانه مطالعه روزنامه در جامعه افزايش پيدا كند، به اين معني است كه جامعه ايراني مي‌خواهد دانسته‌هاي خود را از منابع موثق بالا ببرد. در بسياري از كشورهاي دنيا، علت گسترش روزافزون تيراژ روزنامه‌ها اين است كه مطالب معتبر و خبرهاي موثق از طريق اين رسانه‌ها به جامعه تزريق مي‌شود، هر چند خبرگزاري‌هاي معتبري وجود دارند اما روزنامه‌ها روز به روز اعتبار بيشتري به دست مي‌آورند. بسياري از علاقه‌مندان به روزنامه در اين كشورها از عموم جامعه هستند كه علاقه‌مندند همچنان با يك روزنامه صبح كه در طول سال‌ها به آن اعتماد كرده‌اند به سر كار بروند، آن چنان كه بسياري از روزنامه‌هاي مهم دنيا در طول سال‌هاي طولاني سعي كرده‌اند هميشه مخاطبان ثابت خود را داشته باشند. بايد به ياد داشت كه در بسياري از كشورهاي دنيا اهميت به موثق بودن خبر و علاقه به دريافت آمارهاي جدي از علل مهم اهميت به رسانه‌هاي مكتوب شناسنامه‌دار محسوب مي‌شود.
جامعه عجول ايراني، مطالعه را بي‌فايده مي‌داند!
در اين ميان بيان گسترش رسانه‌هاي مجازي به عنوان علتي براي كاهش تيراژ روزنامه‌ها در حالي است كه سرانه استفاده مفيد ايرانيان از اينترنت در راستاي افزايش سطح فرهنگي جامعه آن چنان نيست، به گونه‌اي كه حتي بازديدكننده رسانه‌هاي مجازي هم رقم آن چناني محسوب نمي‌شود. پيمان حيدريان، استاد دانشگاه در اين باره عنوان مي‌كند: به نظر مي‌رسد جامعه ايران اين روزها به مشكلات فرهنگي دچار شده، يكي از اين مشكلات علاقه به كسب سريع‌ترين نتيجه‌ها در كوتاه‌ترين زمان است، همين علت مي‌تواند يك فرهنگ كاملاً عوامانه بسازد، به اين صورت كه چه دانشجوي ايراني و چه شهروندان عادي جامعه علاقه‌اي به كسب علم و افزايش سطح آگاهي ندارند و تنها در صورتي كه مجبور باشند به سراغ مطالعه خواهند رفت. اين اتفاق در شرايطي رخ مي‌دهد كه در بسياري از كشورها براي خريد كتاب صف مي‌كشند. نمونه بارز اين مسئله را مي‌توان در استقبال گسترده ژاپني‌ها از كتاب موراكامي مشاهده كرد.
در همين باره ژاپني‌ها اخيراً در مقابل بزرگ‌ترين فروشگاه‌هاي كتاب براي خريد جديدترين اثر موراكامي مثل خريدن جديدترين مدل اَپل صف كشيدند.
کد مطلب: 6156
آدرس مطلب: http://titronline.ir/vdcj.iemfuqevmsfzu.html?6156