تيترآنلاين - صدا و سيما،رقابت پذيري يا مخاطب گريزي

مسئولان اين رسانه با وجود افزايش انتقاد ها از سوي جناح ها و گروه هاي سياسي مختلف بر عملکرد صحيح خويش اصرار ورزيده و آن راغير قابل انتقاد خوانده اند.

جهان قرن بيست و يکم را از آن جهت عصر رسانه ها ،دهکده جهاني و عصر ارتباطات لقب داده اند که رسانه گسترده تر،همه گير تر،متنوع و با افزايش قابل توجهي روبرو شده است.

اين تحولات بي شک موجب شده است تا به ويژه رسانه هاي ديداري و شنيداري نسبت به دهه هاي قبل از آن کارکردگراتر و متنوع تر باشد به گونه اي که رقابت جهاني بر سر جذب مخاطب همواره از دغدغه هاي تمام رسانه هاي پويا بوده است.در اين راستا نگاه به رسانه از قالب هاي پيشين خود فاصله گرفته و دانش رسانه اي،مخاطب شناسي و اصل رقابت پذيري مورد توجه اکيد مديران رسانه اي در کشورهاي توسعه يافته قرار گرفته.

در اين حال جهان شمولي برخي از اين شبکه ها مي تواند مورد توجه قرار گيرد.صدا و سيما در کشور ما نيز به عنوان نهادي دولتي هرچند در يک دهه اخير کوشيده است تا حدي از قالب هاي تعريف شده سنتي و پيشين فاصله بگيرد اما آنچه صورت گرفته است عدم رقابت پذيري با رسانه هاي خارجي ،کاهش سطح مخاطبان داخلي و افت برنامه هاي مختلف توليدي و پخش شده است.اين در حالي صورت مي گيرد که مسئولان اين رسانه با وجود افزايش انتقاد ها از سوي جناح ها و گروه هاي سياسي مختلف بر عملکرد صحيح خويش اصرار ورزيده و آن راغير قابل انتقاد خوانده اند.

در دو دهه اخير تحولات اجتماعي جامعه ،افزايش سطح سواد،ورود اينترنت و ماهواره،افزايش شبکه هاي فارسي زبان در داخل و خارج از کشور، سطح سليقه و افزايش گزينه هاي انتخاب مخاطبان ايراني را نيز بالا برده است.در اين حال ورود شبکه هاي قدرتمند و بالقوه فارسي زبان در يک سال اخير در خارج از مرزها همچون ( ام بي سي فارسي ) persia MBC، (بي بي سي فارسي) persian BBC و( فارسي وان ) 1 Farsi که گام در رقابت با صدا و سيماي کشور گذاشته اند باعث کاهش محسوسي در مخاطبان داخلي صدا و سيماي کشور شده است.اين در حالي است که خبرها حکايت از راه اندازي شبکه فارسي زباني ديگر همانند يورو نيوز،TRTفارسي توسط ترکيه و حتي شبکه فارسي زبان عربستان دارد.

در اين حال صدا وسيما که در چند سال اخير ،"رسانه ملي" لقب گرفته است،نتوانسته است ضمن کاهش ضعف هاي ساختاري ،مديريتي،محتوايي و توليدي نقشي اساسي در افزايش مخاطبان داخلي ايفا کند و به باور برخي از کارشناسان عملکرد يکطرفه آن در يک ساله اخير جدا از تفاوت اين رسانه در نقشي همه گير و ملي بيشتر محصول يکسونگري ها و عدم پوشش تمام تفکرات و سلايق در جامعه بوده است.اين روند بي شک منجر به گريز مخاطبان داخلي و رو آوردن به رسانه هاي جايگزين خارج از کشور شده است.امري که کارشناسان بارها بر آن هشدار داده اند .

اما به نظر مي رسد که عليرغم تشکيلات گسترده صدا و سيما(با داشتن کارکنان بسيار و بودجه کلان)گاه نتوانسته است در رقابت با شبکه هاي خارجي فارسي زبان(با بودجه و کارکنان بسيار محدود)موفق باشد.اين عدم توانايي رقابت پذيري صدا و سيما در حالي است که به نظر مي رسد مسئولان اين رسانه فن و وظيفه اصلي يعني جذب مخاطب را به فراموشي سپرده اند.چرا که ارتباط رسانه و مخاطب بيش از آنکه ارتباطي يک سويه باشد شاهراهي است دوجانبه که جز با شناخت و احترام به سلايق و گروه هاي گوناگون مخاطب و حرکت در آن مسير قابل دسترس نخواهد بود.اينکه چرا صداو سيما و شبکه هاي داخلي فارسي زبان نتوانسته است عملکردي مناسب داشته باشد نيازمند واکاوي ،آسيب شناختي و تامل بسيار است;تاملي که در اين مقال نمي گنجد.

در اين راستا نگاه ما صرف توجه به افزايش شبکه هاي تلويزيوني نيست(که در اين آمار ما از کشورهايي نظير افغانستان و عراق نيز چندان جلوتر نيستيم)بلکه توجه به رقابت پذيري ،افزايش محتوا و توليد،توجه به واقعيت هايي همچون افزايش طنز،برنامه هاي سرگرمي و ... است.

در اين جا شايسته است نگاهي به چند مورد استثنا طنز موفق در چند سال پيش داشته باشيم.طنزهايي که حتي باعث مي شد تا شبکه هاي فارسي زبان خارج در زمان پخش اين سريال برنامه هاي غير مهمي پخش کنند.