به انگيزه نخستين سالگرد: چرا سقوط توپولف فراموش شد؟
24 تير 1389 ساعت 11:38
نويسنده : كامران نرجه
وزير راه و ترابري حتي زماني كه دومين تيم كارشناسي از ايران به روسيه رفت و دست خالي برگشت، گفت: من نه سر پياز بودم نه ته پياز، هواپيما را نه خريده ام و نه مجوز خريد داده ام!
تيترآنلاين - قصه سقوط هواپيماهاي مسافربري درايران ظرف 28 سال اخير بقدري متداول و تكراري شده كه شايد پرداختن دوباره به آن چندان ارزش رسانه‌اي نداشته باشد، چرا كه هنوز پرونده سقوط قبلي تكميل نشده، هواپيمايي ديگر سقوط مي‌كند و سوژه‌اي جديد فراهم مي‌شود تا رسانه‌هاي گروهي و اذهان عمومي را به خود مشغول دارد و پس از مدتي بدون هيچ نتيجه و عبرتي به دست فراموشي سپرده شود.
با اين حال ماجراي سانحه هواپيماي توپولف مسافربري شركت كاسپين در حوالي شهر قزوين كه امروز دقيقاً يكسال از وقوع آن مي‌گذرد، با همه 32 سانحه قبلي تفاوت عمده‌اي دارد كه اين تفاوت باعث جذابيت پيگيري مجدد آن مي‌شود.
در اغلب سوانح گذشته علت سقوط هواپيما ( كه معمولا اشتباه خلبان كشته شده در سانحه معرفي مي‌شود! )اندكي پس از يافتن جعبه سياه هواپيما و بررسي محتواي آن، از سوي دستگاه‌هاي مسئول اعلام شده است. اما ماجراي سقوط هواپيماي مذكور كه موجب كشته شدن 168 سرنشين بيگناه آن شد، نخستين مورد سانحه هوايي در ايران و بلكه جهان است كه همچنان علت وقوع آن در پرده ابهام قرار دارد و با وجود آنكه از پيدا شدن جعبه سياه هواپيما بيش از 10 ماه مي‌گذرد هنوز هيچ پاسخ قانع كننده‌اي براي علت اين واقعه دلخراش اعلام نشده است.
وزير راه و ترابري به عنوان بالاترين مسئول اجرايي شبكه حمل ونقل كشور كه تاكنون بابت هيچ كدام از سوانح هوايي، ريلي، زميني و دريايي در دوره مديريت خود به مردم پاسخ قانع كننده‌اي نداده و يا عذرخواهي نكرده است، اگرچه بلافاصله پس از سقوط هواپيماي كاسپين كارگروه ويژه‌اي را مامور رسيدگي به علت سانحه كرد ولي پس از آنكه جعبه سياه هواپيما پيدا شد و براي بازخواني نوار مكالمات كابين خلبان وپارامترهاي فني موتور به همراه يك تيم كارشناسي از ايران به كشور سازنده هواپيماي مذكور ( روسيه ) اعزام شد، در اظهاراتي عجيب اعلام كرد: چيز قابل بررسي از توپولف ارمنستان - تهران به دست نيامده که قابل توجه باشد. در اين سانحه جعبه سياه هواپيما پودر شد و فقط قطعات کوچکي از اين هواپيما باقي ماند که نمي‌توان بررسي دقيقي روي آن انجام داد. خلبان توپولف فقط 16 دقيقه با برج مراقبت ارتباط داشته و پس از آن با سرعت بسيار زياد سقوط کرده است به طوري که اصلاً مكالمات کابين خلبان قابل بازسازي نيست.تنها با سر هم کردن نوار مکالمات خلبان معلوم مي‌شود كه آخرين مکالمه ضبط شده خلبان توپولف، گفتن «يا حسين» بوده است.(1)
وزير راه و ترابري حتي زماني كه دومين تيم كارشناسي از ايران به روسيه رفت و دست خالي برگشت، گفت: من نه سر پياز بودم نه ته پياز، هواپيما را نه خريده ام و نه مجوز خريد داده ام! (2)
معاون وزير راه كه مسئول كميته بررسي سانحه سقوط توپولف كاسپين بود نيز تحت فشار افكار عمومي در روزهاي پاياني سال گذشته بالاخره مهر سكوت را شكست و علت اين سانحه را بر اساس نظر كارشناسان ايراني، ايراد در كمپرسور موتور شماره يك اين هواپيما اعلام كرد و گفت كه نتايج بررسي‌ها و آزمايش‌هاي كميسيون بررسي سانحه هواپيمايي ايران به سازمان هواپيمايي روسيه ارسال شده، اما هنوز روسيه نتايج كارشناسان ايران را تأييد نكرده است.
البته اين سخنان هم علت واقعي سقوط هواپيماي كاسپين را روشن نكرد چرا كه معاون وزير راه در اظهارات ابهام برانگيزي اظهار داشت: با توجه به اينكه اين گزارش و نتايج آن به ضرر روسيه و كارخانه سازنده هواپيما است، احتمال دارد روسها آن را تأييد نكرده يا دلايل ديگري عنوان كنند تا كميسيون بررسي سانحه ايران را قانع كند.
ماهها گذشت تا اعتراض نمايندگان مجلس نسبت به مشخص نشدن علت واقعي اين سانحه وزير راه را به مجلس كشاند، اما پاسخ آقاي وزير در صحن مجلس، نمايندگان معترض را قانع نكرد.
وزير راه در آخرين دفاعيات خود به مجلسيان كه موجب ابهام صد چندان علت سقوط هواپيماي توپولف شد، گفت: بنده به عنوان وزير نمي‌توانم همه چيز را در اين صحن مقدس مطرح كنم، چرا كه باعث تشويش اذهان عمومي مي‌شود!
اينك با گذشت يك سال از آن واقعه اسفبار نه فقط روسها پاسخ بررسي جعبه سياه هواپيما را اعلام نكرده‌اند، بلكه مقامات وزارت راه و ترابري نيز حاضر به پاسخگويي رسانه‌هاي گروهي در اين مورد نيستند و دلايل اين وزارتخانه براي توجيه حادثه مذكور روز به روز بر شدت ابهام ماجرا مي‌افزايد.
سئوال اينجاست كه آيا واقعاَ جعبه سياه هواپيماي توپولف كاسپين براي روشن شدن علت سقوط به كشور سازنده ارسال شده است؟ اگر چنين است پس چرا روسها تا كنون هيچ اظهار نظري در اين مورد نكرده‌اند؟ آيا براساس قوانين بين‌المللي در بخش هوايي، روسيه با گذشت يكسال از آن سانحه مي‌تواند از اداي توضيح در اين مورد طفره برود؟
چرا تاكنون وزارت راه و ترابري و ساير نهاد‌هاي مسئول نسبت به شكايت از روسيه و كمپاني سازنده هواپيما در سازمان بين‌المللي هواپيمايي (ايكائو ) بابت بي توجهي به اين ماجرا و ناديده گرفتن حقوق مردم ايران شكايت نكرده‌اند؟ اگر پاسخ احتمالي روسها به علت سقوط توپولف كاسپين خلاف ادعاي مسئولان راه و ترابري را اثبات كند، كدام مرجع نسبت به حقانيت ادعاي‌هاي ارائه شده قضاوت خواهد كرد و مسئولان ما تا چه‌اندازه آماده پذيرش نظرات اين نهاد قضاوتي هستند؟
علت واقعي سقوط توپولف كاسپين چيست كه وزير راه و ترابري از بيان آن حتي در خانه ملت به بهانه تشويش اذهان عمومي خودداري مي‌كند؟ اگر اين موضوع تا اين حد امنيتي است، چرا كميسيون امنيت ملي براي جلوگيري از تكرار آن وارد عمل نمي‌شود؟ چرا شركت هواپيمايي كاسپين كه هنوز برائت آن در ماجراي سانحه مذكور اثبات نشده بدون كوچكترين اخطار يا تنبيه به فعاليت خود ادامه مي‌دهد؟
اين اتفاق ناگوار در هركشور ديگري رخ مي‌داد دست كم معاونان وزير در حوزه مربوطه از سمت خود استعفا مي‌دادند. چرا در كشور ما همچنان از مديراني كه در دوره مسئوليت آنها حوادث بزرگ انساني رخ مي‌دهد، حمايت مي‌شود؟ آيا با وجود سقوط دهها فروند هواپيماي توپولف در آسمان ايران ظرف سالهاي گذشته هنوز زمان جلوگيري از پرواز اين نوع هواپيما در ناوگان هوايي ما فرا نرسيده است؟
اختلاف نظر مسئولان حوزه حمل و نقل نسبت به غير‌ايمن بودن پروازهاي مذكور ولزوم جمع آوري سريع اين نوع هواپيما در شبكه حمل و نقل هوايي ايران چه موقع به پايان مي‌رسد؟ توپولف كاسپين دهمين سانحه هواپيما از اين نوع در ايران بود. چند فروند ديگر از مجموع 43 توپولف باقيمانده در ناوگان هوايي ما بايد سقوط كند تا موافقان خريد يا اجاره اين نوع هواپيما را در بخش حمل و نقل كشور نسبت به غير‌ايمن بودن آن متقاعد سازد؟
و حرف آخر اينكه وسعت يك حادثه در بخش حمل و نقل ما چه‌اندازه بايد باشد تا مسئولان وزارت راه و ترابري را به عذرخواهي از مردم بابت قصور در مديريت خود مجاب سازد؟
منابع:
1- شبكه خبر آنلاين، 8 دي 1388، كد مطلب 33095
2- خبرگزاري دانشجويان ايران ( ايسنا ) 20/10/1388، ساعت 9:12:41، كد خبر 09252ـ8810
3- روزنامه اطلاعات 22/4/89
کد مطلب: 585
آدرس مطلب: http://titronline.ir/vdcbusbsprhbw.iur.html?585